آیتالله رشاد، در حاشیهي جلسهي درس خارج خود که همهروزه صبحها در حوزهي علمیهي امام رضا (ع) تشکیل میشود، ضمن اشاره به جهات فقهی و حقوقی انتخابات از نظر اسلام، توصیههایی را درخصوص انتخابات هفتم اسفند بیان داشتند.
آیتالله رشاد:
شرکت در انتخابات، هم واجب عینی است، هم واجب کفایی
آیتالله رشاد، در حاشیهي جلسهي درس خارج خود که همهروزه صبحها در حوزهي علمیهي امام رضا (ع) تشکیل میشود، ضمن اشاره به جهات فقهی و حقوقی انتخابات از نظر اسلام، توصیههایی را درخصوص انتخابات هفتم اسفند بیان داشت،
ايشان گفت: شما میدانید بنده معمولاً در جلسهي درس، جز مباحث فقهی و اصولی چیزی عرض نمیکنم، اما بهجهت اهمیت و خطورت خاص انتخاباتي که در پیش است، قبل از ورود در موضوع بحث امروز، از باب تکلیف، چند نکته را راجع به انتخابات، عرض میکنم:
شرکت در انتخابات، امری تشریفاتی نیست؛ بلکه از امور بسیار پراهمّیت حیات بشر معاصر است؛ از نظر اسلام نيز شركت در انتخابات از اهميت ذاتي برخوردار است، زيرا هم حق است و هم تکلیف و اين مسئله در شرايط کنوني از خطورت مضاعف برخوردار شده است.
حضور در پای صندوقها، تکلیف مضاعف شرعي و ملی است
رئیس شوراي حوزههای علمیهي تهران تأکید کرد: با توجه به اینکه دشمنان کشور، انقلاب و ملت عزیز، در این ایام رذالت را به اوج رساندهاند و بيپرده مقاصد شومشان را بیان میکنند و حتی از اينكه راجع به جناحهای درون نظام و بلکه اشخاص اظهار نظر کنند ابایی ندارند و با وقاحت تمام به ساحت ملت بزرگوار ایران جسارت کرده، صریحاً میگویند: به چه کسانی رأي بدهید و به چه کسانی رأي ندهید! امروز حضور در پای صندوقهای رأي، و برخلاف نظر آنان عملکردن، تکلیف مضاعف شرعي، ملی و انقلابی بهشمار میرود.
استاد خارج فقه و اصول حوزهي تهران تصریح کرد: شرکت در انتخابات، چه بهعنوان «انتخابکننده» و چه بهعنوان «انتخابشونده»، از نظر فقه اسلامي، از سویی مشارکت و دخالت مستقیم در سرنوشت خود است، از دیگرسو، نقشآفرینی مستقیم و غیرمستقیم در سرنوشت جمعی ملت و کشور است؛ لهذا شرکت در انتخابات هم واجب عینی است هم واجب کفایی، از نقطهنظر اول، واجب عینی است، یعنی هر کسی شرعاً در قبال سرنوشت خویش مسئول و موظف است، از نقطهنظر دوم واجب کفایی است، یعنی باید کسانی در حد «من به الکفایه» در این امر اجتماعی شرکت کنند. پس نباید کسی خیال کند: رأيدادن فقط جنبهي وجوب کفایی دارد، که اگر دیگران به اندازه کفایت در آن شرکت کنند، تکلیف از او ساقط ميشود، نه هرگز؛ هر کسی شخصاً مکلف به مشارکت در رأيدادن و انتخاب است. همچنین اگر با رأي به عدد معینی، مثلاً در شهری مانند تهران اگر با رأي به شانزده نفر براي خبرگان و سی نفر پارلمان، کار بسامان میشود، همه موظفند به همین تعداد نفر رأي بدهند، یعنی همانطور که رأي به یک، یا دو، یا سه نفر واجب است، رأي دادن به بقیه افراد مورد نیاز هم تکلیف است، از لحاظ تکلیفی، رأي به نفر اول با رأي به نفر سیام فينفسه یکسان است، رأيدادن به چند نفر محدود کفایت نمیکند و تکلیف از انسان ساقط نمیشود؛ و اگر با رأي کامل ندادن راه را باز بگذاریم که افراد غیرصالح یا غیراصلح به مجلسین راه بیابند در مقابل خداوند متعال و خون شهدا مسئولیم.
چون انتخاب، مستلزم تصرف در حق غیر است، داراي حساسیت مضاعف است
آیتالله رشاد افزود: هرچند در نگاه اسلام، حق و تکلیف از هم تفکیک نمیپذیرند، بلکه چونان دو رویّه یک امرند، و هر حقی مستلزم تکلیفی و هر تکلیفی مستلزم حقی است، اما مؤمنین بیش از آنکه دغدغهي «حق خویش» را داشته باشند دغدغهي انجام تکلیف دارند؛ به جهت تأکید بر اهمیت وجه تکلیفی شرکت در انتخابات، بندهي طلبه این نکته را توضیح میدهم که: رأي هر فرد از آن جهت که دخالت در سرنوشت خویش است، در سبد شخصی فرد میریزد، اما از آن جهت که مشارکت در سرنوشت جمعی است در سبد ملی ریخته میشود، معنی این مطلب آن است که: هرچند شرکت در انتخابات از نظر فردی، «به لحاظ واجب عینیبودن» اهمیت خاصی دارد، اما این عمل از نظر اجتماعی، «به لحاظ اینکه مشارکت در سرنوشت همگانی» قلمداد میشود، مستلزم دخالت در مصالح و منافع عمومی و حقوق غیر است، حساسیت افزونتری دارد؛ پس اگر کسی در انتخاب صالح بلکه اصلح تعلل کند و فرد غیرصالح یا حتا غیراصلح وارد مجلسین بشود، چون انتخاب او مستلزم تصرف در حق دیگران نیز بهشمار میرود، شرعاً باید پاسخگو باشد. بنابراین هرگونه بیمبالاتی در انتخاب افراد، مسئولیت شرعی سنگینی متوجه ما میسازد، لهذا باید براي هر رأيی که داخل صندوق میاندازیم حجت شرعی داشته باشیم، یعنی یا نسبت به کاندیداها شناخت شخصی داشته باشیم یا با پرسش از خبرگان و اعتماد به جمعیتهای متدین و متعهد، به افراد رأي بدهیم.
تکلیف مضاعف صاحبان بینش و بصیرت
رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامي همچنین گفت: صاحبان بینش و بصیرت، خاصه شما فضلا و طلاب عزیز، دو تکلیف دارید: یعنی علاوه بر آنکه بهعنوان یک مسلمان متشرع و یک شهروند وظیفهشناس، براي حضور در پای صندوقهای رأي، داراي تکلیف شخصی شرعی و شهروندی هستید، مکلفید دیگران را به حضور فراخوانید، مردم را توجیه کنید، مؤمنین را ترغیب نمایید، افراد اصلح را به مردم معرفی کنید؛ و اهمیت این وظیفه کمتر از وظیفه اول نیست.
در انتظار خلق حماسهای دیگر هستیم
رئیس حوزهي علمیهي امام رضا(ع) با ابراز امیدواری تأکید کرد: مطمئنیم به عنایت الهی و هدایت صاحب اصلی این کشور و انقلاب، حضرت حجت(سلام الله علیه)، مردم مؤمن، انقلابی، هوشمند و وظیفهشناس کشور، در این انتخابات نیز همچون 37 سال گذشته، و بهرغم دشمنان قسمخوردهي خویش، با حضور پرشور حداکثری خود حماسه دیگری را در تاریخ نورانی ایران اسلامی ثبت خواهند کرد، خبرگان بهحق خبره و اصلح را برخواهند گزید؛ وکلای شایستهی وکالت این ملت بزرگ را به مجلس خواهند فرستاد؛ مردم پاسخ یاوهسرايی دشمنان داخلی و خارجی را در میدان مردمسالاری دینی و پای صندو قهای رأي خواهند داد؛ انشاء الله.
با وضو و قصد قربت در پای صندوقهای رأي حاضر شوید
آیتالله رشاد در پایان سخنان خود افزود: بندهی طلبه، به مردم بزرگ و بزرگوار ایران انقلابی توصیه میکنم:
اولاً: چون شرکت در انتخابات نوعی عبادت است، با وضو و با قصد قربت بر سر صندوقهای رأي حضور پیدا کنید،
ثانیاً: در رأيدادن به افراد، کمال دقت را معمول بفرمایید و براساس حجت شرعی عمل کنید و به افراد مؤمن و انقلابی مطمئن رأي بدهید،
ثالثاً: با استدلال و منطق، دیگر مؤمنین را به حضور مؤثر ترغیب نمایید؛
رابعاً: چنانکه رهبر فرهیخته و هوشمند انقلاب فرمودهاند: «رأيدادن هم حق است هم تکلیف»، از تمام حق خود استفاده نمایید و تکلیف خویش را کامل ادا کنید و به سی نفر براي مجلس رأي بدهید؛ در این صورت، بیشک در محضر الهی ماجور خواهیم بود.