سخنان ریاست محترم شورای حوزه‌های علمیه‌ي استان تهران در افتتاحیه‌ي آزمون ورودی 94 ـ 95 حوزه‌ها
حضرت آیت‌الله رشاد:
اول شرط طلبگی، پذیرش محدودیت‌های شرعی و شأنی مضاعف است
سخنان ریاست محترم شورای حوزه‌های علمیه‌ي استان تهران در افتتاحیه‌ي آزمون ورودی 94 ـ 95 حوزه‌ها.
بسم الله الرحمن الرحیم
فَلَوْ لا نَفَرَ مِنْ كُلِّ فِرْقَةٍ مِنْهُمْ طائِفَةٌ لِيَتَفَقَّهُوا فِي الدِّينِ وَ لِيُنْذِرُوا قَوْمَهُمْ إِذا رَجَعُوا إِلَيْهِمْ لَعَلَّهُمْ يَحْذَرُونَ
(توبه: 122)
به اردوی حجت‌بن الحسن (ارواح من سواه فداه) خوش آمدید. توفیق ثبت نام برای درآمدن به سلک سربازی آن حضرت را به یکان‌یکان شما تبریک عرض می‌کنم؛ و امیدوارم این ثبت نام تنها روی برگه‌ها نباشد بلکه اسامی شما بر صفحه‌ی سپید قلب منور و مبارک آن بزرگوار ثبت شده باشد. قلب شما پاک است با حضرتش چنین نجوا کنید و بخوانید و بخواهید، دل نازنینش رقیق و مهربان است، و ان‌شا الله پذیرفته می‌شود و به سلک سربازان آن حضرت درمی‌آيید.
از آيه‌اي كه تلاوت شد می‌توان استفاده کرد که اجتهاد واجب کفایی است، و عده‌ای باید حتی از حضور در جبهه‌های نبرد نظامی در زمان جنگ (نه در زمان صلح) خودداری کنند و به جهاد علمی و تحصیل علم دینی قیام کنند تا به حد اجتهاد برسند، سپس حاصل اجتهاد علمی خود را در اختیار دیگران که در صحنه‌ي جهاد نظامی مشغول نبرد بوده‌اند قرار دهند.
تفقه جز با حصول قوه‌ي اجتهاد میسر نمی‌شود. بنا به ظاهر آیه جهاد اجتهادی برای عده‌ای مقدم بر جهاد دفاعی است. اگر اینان وظیفه‌ي مرزبانی عقیدتی و تربیتی خویش را درست انجام ندهند آنان نیز وظیفه‌ي مرزداری ارضی و سرزمینی خود را انجام نخواهند داد، یا نخواهند توانست که انجام دهند. سرّ افضلیت مداد علما از دماء شهدا در همین نکته نهفته است، که شمشیرها در گرو مدادهاست.
اجتهاد و تفقهی که در آیه مطرح است، اجتهاد و تفقه جامع است که حاصل آن فقه اکبر است، يعني اجتهاد در همه‌ي ابعاد و عناصر دین: در عقاید و علم دینی، فقه و اخلاق، آداب، و سنن اسلامی، والا بسندگی به فقه اصغر در حکم اجتهاد متجزی است! و بسا حصر اجتهاد به فهم شریعت منقطع از عقايد و اخلاق و حتی مبانی علم دین ممکن نباشد. اصولاً انذار با آشنایی با فقه اصغر ـ یا فقط با آن ـ صورت نمی‌بندد، بلکه تناسب و پیوند وثیقی با عقاید دارد و با فهم و التزام به مبدا و معاد اتفاق می‌افتد.
شما در حقیقت امروز به این ندای الهی که «فَلَوْ لا نَفَرَ مِنْ كُلِّ فِرْقَةٍ مِنْهُمْ طائِفَةٌ لِيَتَفَقَّهُوا فِي الدِّينِ وَ لِيُنْذِرُوا قَوْمَهُمْ إِذا رَجَعُوا إِلَيْهِمْ لَعَلَّهُمْ يَحْذَرُونَ» لبیک گفته‌اید. شما به الهی قصد «نفر» کرده‌اید با غایت «انذار». «نفر» یعنی کوچ؛ البته کوچ لزوماً فیزیکی و حرکت طبیعی و ظاهری نیست؛ عده‌اي بايد در درون از خود بکوچند. خود را ترک کنند، نفس و نفسانیات خویش را ترک کنند از خود بکوچند به‌سوی خدا تا با استکمال نفس به ساحت الهی راه پیدا کنند و صلاحیت انفسی و درونی کسب کنند، آن‌گاه بتوانند به صلاحیت‌های آفاقی و برونی که فن تفقه و ملکه اجتهاد است دست پیدا کنند، تا بتوانند دین را حفظ کنند. این رسالت و کار شماست. امیدوارم همگی شما از عهده‌ي اين امتحان، هم ظاهراً و هم باطناً برآیید؛ البته کسانی که در آزمون باطنی مهدوی از عهده‌ي امتحان برآمدند، در امتحان صوری و کاغذی هم قبول خواهند شد. ان‌شاء الله که از پس امتحان ظاهری و بالاتر از آن، از عهده‌ي پذیرش در امتحان باطنی که باید در دفتر حضرت ثبت شود (نه در دفتر اداری حوزه)، برمی‌آیید و پذيرفته مي‌شويد. ان‌شاء الله نام شما به قلب مبارک حضرت حجت خطور کند و به این ترتیب ثبت نام شوید و کسانی در امتحان صوری قبول شوند كه در امتحان حقیقی قبول شده باشند. ممکن است که کسی حتی وارد حوزه بشود، اما ورود او مورد رضایت حضرت نباشد. ممکن است کسانی دهه‌ها ظاهراً در حوزه‌ها حضور داشته باشند، ولي نام آنها در دفتر صاحب اصلی حوزه‌ها ثبت نشده باشد. این حقیقت از عملکرد و مخصوصاً عاقبت افراد معلوم می‌شود. سعی کنیم مقبول آن بزرگوار باشیم.
اما باید توجه کنید که بار سنگینی را بر دوش می‌گیرید. ما طلبه‌ها بار سنگینی از جنس رسالت انبیا و اولیا بر دوش داریم. حوزه و تحصیل حوزوی بايد به انگیزه‌ي پذیرش رسالتی از نوع رسالت پیامبران صورت پذیرد. اگر كسي به انگیزه و نیت جاه و جیفه و مقام و مال و منال به حوزه می‌آید، نیاید، و هر آن کسی که خالصانه قصد سربازی امام زمان(عج) نكرده است و به انگیزه‌ي جلب نظر حضرت و کسب رضای حق متعال و قدم نهادن در مسیر رضای الهی و انبیا و اولیا وارد این اردوگاه نشده، با خود محاسبه كند و راه دیگري را به‌جز اين راه در پیش بگیرد و از اردوی امام زمان ارواحنا فداه خارج شود.
راهی که شما انتخاب می‌کنید راهي دشواری است. تقید و تهذب، کار علمی وسیع، جدی و تلاش شبانه‌روزی لازم دارد، عالم دینی‌شدن قبول هزاران محدودیت است. در اين مسیر و برای سالکان این طریق محدودیت‌های شرعی بیشتر و شدیدتر از دیگر اقشار است؛ یعنی احکام الهی در حق ما طلبه‌ها کماً و کیفاً افزون‌تر است؛ علاوه بر آنکه ما بیش از بقیه‌ي اقشار باید حدود احکام الهی را رعایت کنیم، براي ما محدودیت‌های اجتماعی بسیاری وجود دارد، لهذا علاوه بر «محدودیت‌های شرعی»، ما «محدودیت‌های شأنی» بسیاری را باید تحمل کنیم.
ما طلبه‌ها باید حریم دین و روحانیت را حفظ کنیم. ما باید آبروی تاریخی شیخ صدوق، شیخ مفید، شیخ طوسی، سید رضی، سید مرتضی، محقق حلی و علامه حلی، شیخ عبدالکریم حائری، آیت‌الله بروجردی، علامه طباطبایی و امام عزیز (قدس الله اسرارهم) که به مقیاس یک تاریخ رنج برده‌اند و فراهم کرده‌اند را حفظ کنیم. آبرویی که بزرگان ما در اردوی امام زمان، در طول اين تاریخ بلند فراهم کرده و اندوخته‌اند امروز به دست ما سپرده می‌شود. آبروی آنها یعنی آبروی اسلام، آبروی رسول اکرم (صلي‌الله عليه و آله و سلم) و ائمه هدی (عليهم‌السلام) آبروی حضرت حجت(عجل الله تعالي فرجه الشريف) هرچه مراقبت کنیم و مهذب باشیم و هرچه مؤدب به آداب الهی باشیم، آبروی آنها را بيشتر حفظ کرده‌ایم و اگر دقت نکنیم چه بسا به آبروی آنها لطمه می‌زنیم؛ زيرا ما طلبه هستیم و هر خطا و لغزشی از ما سر بزند مردم به حساب دین و روحانیت و بزرگان می‌گذارند.
علاوه بر رعایت حدود و احكام شرع و اعاظم که تالی‌تلو معصومانند، رعایت حدود شأن خودمان را هم بکنیم. شأن هم براي ما محدودیت ایجاد می‌کند. از همين الان حتي بايد از بسیاری چیزهای حلال نيز صرف‌نظر کنیم و بسیاری از مکروهات را ترک کنیم. فقط حدود محرمات نیست که باید رعایت شود؛ ما طلبه‌ها باید مکروهات را هم مرتکب نشویم؛ تنها الزام به واجبات کفایت نمی‌کند، باید بسیاری از مستحبات را هم ملتزم باشید. به همين دليل است كه ورود به حوزه، ورود به محدوده‌اي پر از محدودیت‌ها و ممنوعيت‌هاي صنفي و شأني نیز هست.
مردم از ما توقع دارند، و البته مردم باید سعی کنند حقیقت را ببینند و به حوزه نگاهي واقع‌بينانه داشته باشند. مردم باید توقع داشته باشند كه روحانیت و علمای دینی و طلبه‌ها عادل باشند، نه معصوم. مردم نباید توقع داشته باشند که علمای دین و طلبه‌ها معصوم باشند و از آنها خطا سر نزند؛ اما حق دارند توقع داشته باشند كه علما و طلاب عادل باشند و خلاف عدالت و مروّت رفتار نکنند.
در هر حال مردم هم باید توجه داشته باشید که بین همه‌ي اقشار خوب و بد هست؛ ولی بین روحانیت، بد بسیار کم داریم. آحاد روحانیت هم انسانند و ممکن است بین آنها انسان‌های خطاکار هم یافت شود، ولی خطاکاران این طبقه بسیار نادر هستند. تفاوت قشر ما با دیگر اقشار این است که ممکن است در بین دیگر اقشار خطاکار بسیار باشد، ولي در بین روحانیت بسیاربسیار کم است. بنابراين اگر وارد حوزه می‌شویم ديگران نبايد تصور كنند كه همه همانند آيت‌الله بروجردي هستيم، اما بايد بدانند كه اکثر روحانيون پاک هستند، اهل تهجد و شب‌زنده‌داری هستند؛ اهل تقوا، ورع، زهد، ساده‌زیستی، گریز از جاه و مقام هستند
نکته‌ي دیگر که تذکر آن به شما جوانان لازم است اینکه مدیران حوزه‌ها، مدرسان محترم و ما خدمه‌ي حوزه موظف هستیم نهایت سعی خود را بذل کنیم که در امر تعلیم و تربیتِ شما، حداکثری عمل کنیم و موفق شویم. اما بدانید بیش از آنکه ما مسئول باشیم، تک‌تک شما مسئول هستید. هر کسی که وارد حوزه شد باید خودش باشد و سعی کند که خودش را تربیت کند.
آخرین نکته اينكه انشاءالله مجموعه‌ي دوستانی که پذیرفته می‌شوند به این مسئله فکر کنند كه چرا از میان رشته‌ها و رسته‌ها، جوامع و محیط‌های فراوان موجود، محیط حوزه را برگزیده و تحصیل حوزوی را انتخاب كرده‌ايم؟ انشاءالله بعد از اينكه پذيرفته شديد، تقاضاي بنده و ديگر خدمتگزاران حوزه از شما اين است كه مقاله‌اي کوتاه بنويسد که چرا به حوزه آمده‌اید. دوستان ما مطالب و نوشته‌ها را در مرکز مدیریت ارزیابی مي‌کنند تا هم شما را بيشتر بشناسیم و هم خودمان دید بهتری پیدا کنیم و هم احیاناً ممکن است روزی کسانی که بهترین نوشته را نگاشته باشند از بنده‌ي خادم حوزه‌ها بابت آن جایزه بگيرند.
در اينجا از همه‌ي دوستان و همکاران، خاصه مدیر مکرم حوزه‌های علمیه‌ي استان تهران حضرت حجت‌الاسلام والمسلمین حاج آقا غفوری و نيز برادر بسیار عزیزمان حجت‌الاسلام والمسلمين حاج آقا کبیریان، معاونت محترم آموزش استان، و نيز سایر معاونان و مدیران و تمامي عزيزاني كه در برگزاري اين آزمون عظيم مشاركت داشته‌اند تشكر مي‌كنم.
بحمدالله امسال هم حوزه‌ي تهران برای سومین سال متوالي در سطح کشور رتبه‌ي اول را داشته است و از مجموعه‌ي ثبت‌نام‌کنندگان سطح کشور حدود 12 درصد در تهران ثبت‌نام کرده‌اند و امسال نسبت به سال قبل حدود 21 یا 22 درصد افزایش استقبال و جذب داشته‌ایم. بحمدالله در ظاهر مراجعه به مدارس و حوزه‌ي تهران رو به تزاید است و امیدواریم که در باطن نيز مولا و سرور ما و صاحب اصلی حوزه‌های علمیه، حضرت حجت (سلام الله علیه) این مجموعه را بپذیرند و این خدمات را از ما و دوستان و همکاران ما قبول کنند انشاءالله.
والسلام علیکم ورحمه الله و برکاته
