به گزارش خبرنگار خبرگزاری «حوزه»، آیت الله علیرضا اعرافی در دیدار مدیران مرکز موضوع شناسی احکام فقهی گفت: اولین موضوعی که مدیران این مرکز باید به آن توجه کنند، موضوعات کهن، نو نیازمند تنقیح مبانی و روش شناسی، فلسفه و بنیان کار هستند.
وی افزود: موضوع روش شناسی و نظریات مبنایی و شناسایی موضوعات فقهی، دارای سابقه است، ولی تنقیح نشده است؛ حال عرصه های جدیدی وجود دارد که کار نشده است؛ راز توفیق در این مسیر نیز، کار بنیادی و اساسی در زمینه روش شناسی و منهجی است.
مدیر حوزه های علمیه بیان کرد: مبانی و مناهج و روش شناسی موضوعات و منقح کردن آنها، پشتوانه حرکت های دیگر علمی است که باید به آن توجه اساسی داشته باشیم.
وی افزود: اگر امروز فقه ما متکامل است به دلیل داد و ستد فقه با اصول است و اگر برخی رشته‎ها، پویایی لازم را نداشتند به این دلیل است که بر منهج و متدلوژی خاصی استوار نبودند.
آیت الله اعرافی بیان کرد: نظریه های بنیادی در موضوع شناسی بسیار مهم است که باید در این زمینه یک رشته و گرایش در سطوح بالاتر ایجاد شود؛ یعنی می توانیم گرایشی در موضوعات داشته باشیم که به این بحث بپردازد.
مدیر حوزه های علمیه گفت: مسئله بعدی آن است که تحول اجتهاد در گذر تاریخ از کانال ها و مجاری عبور کرده و خواهد کرد که مهمترین آن تحول در موضوعات و پیدایش موضوعات نوپدید است.
وی بیان کرد: روش های فقاهتی و عناصر دیگری درتحول و فقه و اجتهاد داریم که یکی مهمترین این راهکارها تحول موضوعی است؛ پس موضوع یابی و موضوع شناسی راز اصلی رشد و تحول فقه است.
این استاد حوزه یادآورشد: این موضوعات نو سطوح مختلفی دارد؛ نخست این که در بدنه کتاب های ما خود را نشان می دهد؛ سطح بعد هم آن است که در سطحی بالاتر طبقه بندی فقه را دستخوش تغییر می کند.
وی گفت: پایه ریزی در این حوزه روی 5 یا 6 کتاب فقهی است که در یکی از آنها یعنی تعلیم و تربیت انجام شده است که بنده این کار را انجام دادم تا کنون به اندازه 20 جلد بوده است؛ البته موضوعات نو و سوالات جدید باید در حد و حجمی باشد که بتواند یک کتاب را تولید کند.
عضو شورای عالی حوزه های علمیه اظهارکرد: به گمان من حداقل بیست کتاب فقهی متناسب با دنیای جدید امروز نیاز داریم و این از کانال موضوع عبور می کند؛ سطح موضوعات را روی جایی که حجم بالا پیدا می کند و بر محور موضع جدیدی می چرخد و ظرفیت تولید یک کتاب فقهی پیدا می کند قراردهیم.
آیت الله اعرافی یادآورشد: نکته دیگر آن است که در بحث های مرتبط به مبانی گره هایی چون عرف وجود دارد که البته فقهای ما کار بسیاری روی این موضوعات انجام داده اند که در این موضوعات باید به اجماع نسبی برسیم.
وی گفت: موضوع شناسی روح تمام فعالیت های فقهی است که این کار باید به شکل صفی و ستادی انجام شود؛ یعنی همه باید خود را به جریان موضوع شناسی متصل کنند؛ در واقع شما( موضوع شناسان فقهی) نباید خود را در عرض کسی تعریف کنید، بلکه کار شما خدمت همه ابواب است.
عضو جامعه مدرسین بیان کرد:برای اینکه موضوع شناسی مثل روح درکالبد فقه بگنجد، باید برنامه دقیق داشته باشیم؛ امروزه 600 درس خارج فقه و اصول درحوزه برگزار می شود که بیش از 400 کلاس آن مرتبط باف قه است که در این زمینه نیز 300 استاد فعالیت دارند.
وی افزود: هیچکدام از این اساتید و علوم از کار شما مستغنی نیستند؛ این مساله وظیفه ما است که کاری کنیم که موضوع شناسی در همه درس ها، خود را متجلی سازد؛ شبکه فقاهت ما باید به یک موضوع شناسی عمیق متصل شود.
آیت الله اعرافی بیان کرد: اگر روزی امکانات فراهم شد باید برای هر باب فقهی یک لجنه ایجاد شود؛ از دیگر سوی هر یک از علوم و دانش های امروز بشری باید لجنه ای داشته باشد که با نگاه فقهی به آن بنگرد که اگر این دو فایل در کنار هم کار کنند اثر بخش است.
وی با تاکید بر لزوم توسعه فناوری در این عرصه و همچنین تولید و انتشار مجلات تخصصی در این زمینه گفت: نکته دیگری که در این عرصه باید به آن اشاره کرد، انجام کار گروهی واحدهای آموزشی و پژوهشی است که در این زمینه باید در عرصه های مختلف کارگروه های تخصصی ایجاد شد و در زمینه نقشه جامع رشته ای و نقشه جامع علمی که دو کلان پروژه حوزه است نیز مباحث موضوع شناسی باید ایجاد شود.
آیت الله اعرافی بیان کرد: یکی از نکاتی که حائز اهمیت است آن است که در زمینه فناوری باید ترتیبی اتخاد شود که دروس خارج به هم مرتبط شوند زیرا مناسب نیست که مجتهدان معاصر با فعالیت ها و دروسی که در رشته های فقهی و علمی تدریس می شود آشنا نباشند.
وی گفت: یکی دیگر از عرصه هایی که باید در آن زمینه کار کرد، مساله پایان نامه ها است؛ ده ها ایده و طرح در شاخه های مختلف علمی و فقهی وجود دارد که باید از آنها استفاده کرد؛ باید ترتیبی اتخاذ شود که برخی از این پایان نامه ها، زیر نظر موسسات تخصصی تدوین شود.