رئیس شورای حوزه علمیه تهران گفت: در دویست سال اخیر حوزه و علمای تهران، در تحولات اجتماعی نقش خاصی داشته اند، مثلاً در نهضت تنباکو منشأ اثر و تحول بود و برخی از اعاظم مثل میرزای آشتیانی مسائل را رهبری، هدایت و اخبار مربوطه را به علمای نجف منتقل میکردند.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری «حوزه» از تهران، استاد علی اکبر رشاد، صبح امروز در اولین کنگره «دویستمین سال تاسیس حوزه متأخر تهران»، همراه با « سومین اجلاسیه سراسری اساتید » و « افتتاحیه رسمی بسیج اساتید حوزه تهران »، در تالار اندیشه دانشگاه امام حسین(علیه السلام)، با تبریک اعیاد شعبانیه و گرامیداشت شهادت شهید مطهری، اظهار داشت: فقه و فقاهت و علم و عمل از ویژگی های علامه شهید مطهری بود، مردی که مایه مباهات و فخر حوزه است و اگر حوزه چنین شخصیت هایی نداشت، امروز سرافراز نبود، ما به امام خمینی(ره)، شهید صدر و سایر علمای اَعلام که از افتخارات حوزه بوده و هستند، فخر کرده و یادشان را گرامی می داریم.
رئیس شورای حوزه علمیه تهران افزود: شهید مطهری هم با عرفان مانوس بود و هم با علم، جهاد و سرانجام خود را با شهادت پیوند زد.
حوزه تهران؛ حوزه ای عمیق و ریشه دار
وی در ادامه با اشاره به ضرورت احیای هویت حوزه تهران گفت: حوزه تهران حوزه ای نوپا نیست و به تعیبر رهبر معظم انقلاب، حوزه ای عمیق و ریشه دار است و به لحاظ تاریخی شاید بتوان گفت مقدم بر حوزه نجف است و حکما و محدثین بزرگی در این حوزه حضور داشته اند.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی با بیان این که هویت به معنای تشخص است، گفت: هویت به معنای تعیناتی است که یک شخص یا جامعه دارد یا یک جمع یا صنفی برای خود دارای هویت و تشخص معینی هستند و با توجه به این تعینات، می شود اصالت و هویت آنها را شناخت.
استاد رشاد ادامه داد: حوزه تهران یک جامعه معرفتی و معنوی با ویژگی های خاص خود در طول تاریخ بوده است، یعنی در حوزه تهران باید آن تشخصی که قبلاً بوده را احیا کرده و مجددا به جایگاه خود برگردد.
تاکید رهبر انقلاب و مراجع عظام بر احیای هویت حوزه تهران
رئیس شورای حوزه علمیه تهران ادامه داد: یکی از راهبردهای اساسی مسئولین حوزه تهران، احیای هویت جمعی به حوزه تهران و این مهم در دیدار مقام معظم رهبری با طلاب و اساتید مورد توجه ایشان قرار گرفت و فرمودند «احیای هویت حوزه تهران بحث مهمی است و باید روی این مطلب کار کرد». همچنین دیگر مراجع عظام نیز بر احیای هویت جمعی تهران تاکید مضاعف دارند
رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با بیان این که حوزه متأخر تهران به حکمت و عرفان معروف بود، گفت: حوزه نجف را به فقه و اصول می شناسند و احیانا در دوره ای شیراز و اصفهان را به حکمت می شناختند، حوزه تهران نیز ادواری را پشت سرگذاشته و تجربه کرده است.
ویژگی های هویتی حوزه تهران
وی در این باره افزود: در یک دوره هویت تهران را فقه و فقه الحدیث معرفی کرده اند مانند مرحوم کلینی که از علمای ری و تهران بود و در دوره ای امثال صدوقین که هم فقیه و هم محدث بودند اهل این منطقه بودند و در دوره ای که تهران به شهر هزار حکیم شناخته و معرفی گردید، دوره ای بود که علما، حکما و محدثین زیادی در این خطه حضور داشتند.
رئیس شورای حوزه علمیه تهران اضافه کرد: هویتی که تهران به آن تشخص داشت، در «حکمت و عرفان» بود و همان زمان بود که تهران را شهر هزار حکیم می دانستند و به این عنوان معروف شده بود، زیرا حکمای بسیاری در آن حضور داشت.
استاد رشاد خاطرنشان کرد: جهت دیگری که تهران به آن تشخص داشت «فقه اجتماعی» بود و در حدود دویست سال اخیر حوزه و علمای تهران در تحولات اجتماعی نقش خاصی داشته اند. مثلاً در نهضت تنباکو منشا اثر حوزه تهران بود و برخی از اعظام مانند میرزای آشتیانی از تهران مسائل را رهبری و هدایت و اخبار مربوطه را به نجف منتقل می کرد.
وی تصریح کرد: زمانی که فتوای تنباکو صادر شد، تا مرحوم آشتیانی موضع نگرفته و آن تایید نکرده بود، مردم حرکت نکردند و به محض تایید حکم میرزای شیرازی توسط مرحوم آشتیانی، مردم حرکت کردند و نهضت شروع شد، بنابراین یک تشخص دیگر حوزه تهران «اثرگذاری ویژه در فقه اجتماعی و تحولات سیاسی» بود.
تولیت حوزه علمیه امام رضا(ع) تهران اظهار کرد: نقش حوزه و روحانیت تهران در دوره مشروطیت و نیز نهضت ملی شدن نفت بسیار تاثیرگذار بود و این نقش تا پیروزی انقلاب اسلامی ادامه داشت، تا بار دیگر تاثیرگذاری حوزه تهران در تحولات اجتماعی را ثابت کند.
احیای هویت به معنای بازگشت به گذشته نیست
وی افزود: آنچه هم اکنون باید مورد توجه قرار گیرد عناصر و مولفه هایی است که هویت تهران را موجب می شود و این به معنای بازگشت به گذشته نیست، بلکه ما ضمن پافشاری بر سنت های اصیل حوزه تهران، باید احیای هویت آن را مطابق با نیازهای امروز جهانی به سرانجام برسانیم
استاد رشاد با بیان اینکه از احیای سنن بازمانده از سلف صالح دفاع می کنیم، اظهار داشت: عناصر اصلی از جمله مولفه هایی است که باید در احیای هویت تهران مورد توجه قرار گیرید، زیرا باید بدانیم در قرن 21 هستیم و در تهران زندگی می کنیم که پایتخت مسلمین است و بسیاری از تحولات منطقه با هدایت رهبر عظیم شان انقلاب که در این خطه مستقر است، رقم می خورد و چنانچه مستضعفین عالم، عَلَم مبارزه با استکبار را به دست گرفته اند، چشم و امیدشان به تهران به عنوان پایتخت نظام اسلامی است، لذا حوزه تهران باید خود را با این مقایس احیا کند.
رئیس شورای حوزه علمیه تهران یادآور شد: باید بدانیم حوزه تهران مستقر است ، تهران محل تجمع نخبگان علمی است و ظرفیت های عظیم مادی و معنوی در این شهر نهفته است که می تواند به احیا هویت حوزه تهران در مقیاس جهانی کمک کند.
حوزه در منبر و مسجد خلاصه نمی شود
استاد رشاد ادامه داد: اکنون شهر تهران آماج انواع حملات دشمنان انقلاب و اسلام است و در این شرایط حوزه تهران باید انقلابی بوده و در صحنه باشد و نباید نسبت به مسائل جاری بی تفاوت باشد، زیرا حوزه در منبر و مسجد خلاصه نمی شود، بلکه می تواند در مقابل همجمه های استکباری جهانی بایستد و حامی نهضت ها مستضعفین در سراسر جهان باشد.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی تصریح کرد: حوزه تهران باید سهم تاثیرگذاری در تحول علوم انسانی و تولید علم و معرفت داشته باشد و این نقطه باید مد نظر اصحاب نظر و اساتید گران قدر باشد.
تولیت حوزه علمیه امام رضا(ع) تهران افزود: حوزه تهران باید با اتکا به پیشتوانه تاریخی خود و براساس نیازهای اصلی احیای هویت شود، چرا که همواره از پربرکت ترین حوزه های علمیه بوده است.
اساتید رکن اصلی حوزه تهران
استاد رشاد در پایان با بیان اینکه اساتید رکن اصلی حوزه تهران هستند، گفت: بزرگترین خطری که حوزه تهران را تهدید می کند، دانشگاهی شدن آن است و این یعنی از دست دادن هویت و روند کنونی باید اصلاح شود؛ حوزه استاد محور و استاد سالار است، ولی به مرور به سمت ستاد محوری می رود و این خطر است.