به گزارش اداره روابط عمومی مرکز مدیریت حوزه علمیه استان تهران، آیین بزرگداشت علمی و معرفتی استاد احمد احمدی، رئیس سازمان سمت، عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی و عضو هیات امناء پژوهشگاه، عصر روز دوشنبه مورخ ۲۸ خردادماه جاری با حضور آیت‌الله علی‌اکبر رشاد، حجت‌الاسلام و المسلمین دکتر عبدالحسین خسروپناه، غلامرضا اعوانی،‌ غلامعلی حداد عادل،‌ نجفقلی حبیبی،‌ وحید احمدی، اساتید حوزه و دانشگاه، دانشجویان و دیگر علاقمندان به ایشان در تالار علامه جعفری(ره) پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی برگزار شد.

در ابتدای این بزرگداشت، حجت‌الاسلام و المسلمین دکتر عبدالحسین خسروپناه رییس موسسه حکمت و فلسفه ایران به ایراد به شرح پنج ویژگی برجسته استاد احمدی پرداخت و گفت: ویژگی نخست ایشان داشتن مبانی فلسفی استدلالی بود. ایشان در فلسفه غرب نسبت به کانت و دکارت تسلط ویژه‌ای داشت و حتی مبانی ایشان را نقد کرده و دیدگاه انتقادی داشت. ایشان آرای اختصاصی برای خود داشت و در کتاب بن‌مایه‌های شناخت، او اصل «هوهویت» را به عنوان ام‌القضایا معرفی کرد.

رئیس موسسه حکمت و فلسفه ایران ادامه داد: ویژگی دوم ایشان داشتن اندیشه دینی اجتماعی بود. ایشان به سکولاریسم اعتقاد نداشت و این مسئله را از مکتب فقهی امام خمینی (ره) اخذ کرده بود.

وی تصریح کرد: ویژگی سوم ایشان ولایت‌مداری آن مرحوم بود. ایشان به معنای دقیق کلمه ولایت‌مدار بود و بر اساس منافع این خصوصیت را نداشت. بار‌ها شاهد بودم که وقتی نام اهل بیت(ع) برده می‌شد، حال‌شان منقلب می‌شد. همچنین ایشان نسبت به، ولی فقیه زمان ملتزم بودند.

خسروپناه با بیان اینکه ویژگی چهارم ایشان صدق اعتقادی و عملی بود، گفت: ایشان به آنچه باور داشتند عمل می‌کردند و اعمال‌شان بر اساس اعتقادشان بود. بنده یکبار هم ندیدم که چیزی را که باور ندارند بیان کنند.

وی افزود: ویژگی پنجم ایشان این بود که در اندیشه‌های فلسفی، دینی و دفاع‌شان از نظام دینی ثابت قدم بودند. ما می‌بینیم که برخی هستند که گرفتار تزلزل اندیشه غربی و سیاسی هستند و هر روز گرایش‌شان را تغییر می‌دهند. عالم فرزانه ما ثابت قدم بود، اما این به معنای عدم تکامل اندیشه‌های ایشان نبود. ایشان مرتب فکر کرده و به آرائی می‌رسیدند، اما با مبانی که داشتند اندیشه‌های خود را تکامل می‌دادند.

نویسنده کتاب منظومه فکری حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای با بیان اینکه ایشان مصداق آیه ۳۹ سوره احزاب بود، گفت: استاد احمدی پیام‌های الهی را تبلیغ می‌کردند، تنها به خداوند خشیت داشته و تنها خدا را ناظر اعمالشان می‌دانستند.

در ادامه این آیین بزرگداشت، آیت‌الله علی‌اکبر رشاد به ایراد سخنرانی پرداخت و گفت: استاد احمدی برای گزارش کار فعالیتی انجام نداده‌اند، اما دستگاه‌های فکری و اجرایی میراث ایشان را برگرفته‌اند. ایشان در حوزه و دانشگاه و تأسیس موسسات مختلف علمی آثار زیادی به‌جا گذاشته‌اند.

موسس و رییس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی ادامه داد: استاد احمد احمدی یک روحانی به تمام معنا روحانی بود. عالم دینی تعبیر مصطلحی است، اما روحانی بودن واژه گویایی است. یک روحانی حقیقی از ویژگی‌هایی برخوردار است که در شخص ایشان متبلور شده بود. ایشان عالم، فاضل، زحمت کشیده و دارای قدرت اجتهاد بود.

وی تصریح کرد: در اولین جلسه کرسی‌های آزاداندیشی ایشان گفتند که من اول نفری هستم که نظریه خود را در معرض نقد می‌گذارم و تعبیر کردند که من پیشمرگ این حرکت هستم.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: ایشان در حوزه معرفت‌شناسی نظریه خود را با زاویه‌ای جدید مطرح کردند. جلسات متعددی طول کشید و شاید از جمله نشست‌هایی بود که در حد سه سال جلسات طول کشید که با حوصله تمام ایشان همراه بود که در طی این جلسات استاد همه نقد‌ها را شنیده و مورد بررسی قرار دادند.

آیت‌الله رشاد با بیان اینکه ایشان در عین اینکه عالم بود، عامل بود، گفت: در مقام مشاهدات سی‌ساله‌ای که به ساحت ایشان داشته‌ام، در وجود این مرد علم تبلور پیدا کرده و ایشان علم بالاعیان بودند و هیبت و جسم ایشان بدل به علم شده بود.

رییس شورای حوزه‌های علمیه استان تهران تصریح کرد: ایشان روحانی بود به این معنا که از تعلقات مجرد بود. ما دو تعبیر آزاد و آزاده را داریم. او از هر چه رنگ تعلق بگیرد، آزاد بود و به این معنا او آزاده بود. ایشان در همه حوزه‌ها آزاد و آزاده بود. ایشان چهل سال پس از انقلاب در مقامات بزرگی زندگی کرد، اما سطح زندگی او هیچ تغییری نکرده بود. ایشان سال‌ها بود که یک خودروی پیکان داشتند و همواره خودشان رانندگی می‌کردند و بار‌ها در هنگام ورود به ریاست جمهوری برای شرکت در جلسات شورای عالی انقلاب فرهنگی به خاطر همین سادگی جلوی ایشان را گرفته بودند. بار‌ها دیده بودم که در بازگشت از جلسات انقلاب فرهنگی از تاکسی استفاده می‌کرد.

آیت‌الله رشاد تصریح کرد: ایشان واقعا ولایت‌پذیر بودند و در دوره‌ای که ریاست وقت شورای عالی انقلاب فرهنگی را به هیچ وجه قبول نداشته و واجد شرایط نمی‌دانستند، به خاطر حکم مقام ولایت در جلسات حاضر می‌شدند.

رییس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در پایان گفت: استاد احمدی بدون هیچ تشریفاتی و با تمام تواضع زندگی می‌کرد و من گواهی می‌دهم در وجود این مرد ذره‌ای ریا، غل و غش، حسد، کبر و هوا نبود. ایشان به معنا دقیق کلمه مصداق این شعر حافظ بودند که «غلام همت آنم که زیر چرخ کبود/ ز هر چه رنگ تعلق بگیرد آزاد است.

غلامرضا اعوانی، استاد دانشگاه و چهره ماندگار فلسفه به عنوان یکی دیگر از سخنرانان این مراسم طی سخنانی بیان کرد: در دورانی زندگی می‌کنیم که دوران قحط الرجال الهی است و در چنین عصری نیازمند نمونه‌هایی از جمله مرحوم دکتر احمدی هستیم که از جهات زیادی نمونه و اسوه بودند، خداوند در قرآن می‌فرماید «لَقَدْ کَانَ لَکُمْ فِیهِمْ أُسْوَهٌ حَسَنَهٌ لِمَنْ کَانَ یَرْجُو اللَّهَ وَالْیَوْمَ الْآخِرَ» حضرت رسول(ص) به عنوان اسوه معرفی شده است و در روایت نیز داریم که «العلماء ورثه الانبیاء»، در نتیجه علما باید اسوه باشند و علم وراثت را نیز آموخته و وارثت به حق رسول خدا(ص) باشند و در این زمینه می‌توان آقای دکتر احمدی را مثال زد که چنین نمونه‌ای بودند.

وی در ادامه افزود: زندگی ایشان سراسر جهاد و مجاهدت بود، از ابتدا تا انتهای عمر در عرصه‌های مختلف مظهر مجاهدت بود و در هر زمینه‌ای که وارد می‌شد جهاد الهی را در نظر داشت، به دنیا نیز وابسته نبود و این نمونه‌ای از اخلاق انبیاء(ع) است. خداوند در مورد حضرت عیسی(ع) فرمود «وَ سَلَامٌ عَلَیْهِ یَوْمَ وُلِدَ وَیَوْمَ یَمُوتُ وَیَوْمَ یُبْعَثُ حَیًّا» یعنی درست است که در دنیا زندگی می‌کند اما همه کارهای او برای خدا است، یا در مورد حضرت رسول(ص) دارد که «قُلْ إِنَّ صَلَاتِی وَنُسُکِی وَمَحْیَایَ وَمَمَاتِی لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ» یعنی تمام زندگی ایشان در راه خدا و اسلام بود.

اعوانی گفت: یکی دیگر از صفات برجسته مرحوم دکتر احمدی اخلاص و خلوص ایشان بود که در واقع شرط دین است و همه ادیان الهی بر این اصل استوار است. همچنین باید به نکته دیگری اشاره کنم و آن هم جمع بین ظاهر و باطن است، بی شک خداوند بهترین جمع بین ظاهر و باطن است چنان که فرمود «هُوَ الْأَوَّلُ وَالْآخِرُ وَالظَّاهِرُ وَالْبَاطِنُ وَهُوَ بِکُلِّ شَیْءٍ عَلِیمٌ» اما نوع انسان‌ها گاه ظاهر و باطنشان تفاوت‌هایی دارد، چنان که برخی ظاهرشان بهتر از باطن آنها است، اما در مورد دکتر احمدی باید بگوییم که ایشان ظاهر و باطنشان یکی بود و هرگز اهل ریا و تظاهر نبود.

در ادامه این مراسم نجفقلی حبیبی، استاد فلسفه به سخنرانی پرداخت و گفت: از سال ۶۱ تا زمان فوت آقای دکتر احمدی در محضر ایشان بودم، اما باید بگویم که به دلیل مسئولیت‌های اجرایی که ایشان بر عهده داشت، جنبه علمی ایشان مغفول باقی مانده است و کمتر از آن بحثی به میان می‌آید. برای نمونه به کتاب بن‌ مایه‌های شناخت ایشان اشاره می‌کنم، بسیار فشرده نوشته شده و نیازمند شرح است اما در عین خال بحث‌های بسیار عمیقی را نیز در خود جای داده است.

وی تصریح کرد: منابعی که ایشان در آخر کتاب آنها آورده، نشان می‌دهد که این کتاب بسیار کتاب عمیقی است و کتاب را که مطالعه می‌کنید متوجه می‌شوید که مسائل نیز به دقت مورد بررسی قرار گرفته است و چیزی شبیه اشارات ابن سینا است که فلسفه اسلامی را در دل خود جای داده و بعدا بر آن شروحی نگاشته شده است و خوب است که اکنون بر این کتاب نیز شرحی نگاشته شود.

حبیبی در ادامه افزود: در مورد بعد اخلاقی ایشان نیز بسیار سخن به میان آمده است و حقیقتا ایشان متخلق بودند، مجلس ترحیم ایشان در مسجد نور برگزار شد و در کمتر مراسمی بعد از انقلاب شاهد بودیم که این مسجد به این اندازه شلوغ شده باشد و همین مسئله نشان دهنده تخلق ایشان به اخلاق الهی است که همه جناح‌ها و طیف‌های سیاسی و فرهنگی و علمی آمده بودند و امید که این اخلاق و ساده زیستی ایشان برای رجال سیاسی کشور الگو قرار گیرد و مجدد به فضای انقلاب اسلامی بازگردد.

غلامعلی حدادعادل، عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی و رییس فرهنگستان زبان و ادب فارسی به عنوان آخرین سخنران در این مراسم گفت: آشنایی بنده با آقای دکتر احمدی با سال ۴۷ بازمی‌گردد، در آن زمان بنده تازه از شیراز به تهران آمده بودم و آقای دکتر احمدی به همراه آیت‌الله خرازی و مصباح سه عنصر فعالی بودند که موسسه در راه حق را تاسیس کردند که دری گشوده به جهان بیرون از حوزه بود و سعی می‌کردند که اسلام را با زبان جوان‌ها ارائه کنند و جزواتی هم داشتند که در کشور منتشر می‌شد و آقای موسوی گرمارودی این جزوات را ویرایش می‌کرد.

وی تصریح کرد: به دلیل دستگیری آقای گرمارودی شرایطی فراهم شد تا بنده نیز با این موسسه همکاری داشته باشم و جزوات را بازنویسی می‌کردم، بعد از مدتی در دانشکده الهیات و در رشته فلسفه مشغول به تحصیل شدم و آن موقع آقای احمدی فوق لیسانس فلسفه را اخذ کرده بود، اما در سال ۵۱ بود که به همراه ایشان دانشجوی دکتری فلسفه دانشگاه تهران شدیم.

حدادعادل بیان کرد: ارتباط ما با ایشان برقرار بود تا این که انقلاب اسلامی به پیروزی رسید، آرمان‌های ما نیز یکی بود و بعد از انقلاب بود که آقای احمدی عضو ستاد انقلاب فرهنگی شد و بار سنگینی که امام راحل بر دوش آنها گذاشته بود را بر عهده گرفت. در همین دوران بود که فضا برای تحقق آرمان‌های ایشان باز شد و بنا به احساس تکلیفی که داشت در عرصه‌های مختلف مشغول به کار شد.

وی در ادامه افزود: کار مهم ایشان تشکیل سازمان «سمت» بود که از سال ۶۴ پایه‌گذاری این سازمان را انجام داد و از زمان تاسیس تا سال ۹۷ تعداد ۲۱۵۰ کتاب را منتشر کرد، این در حالی که در دهه ۵۰ نهایتا سالی ۶۰۰ کتاب منتشر می‌شد و این آمار برای موسسه سمت آمار بسیار خوبی تلقی می‌‌شود.

حدادعادل بیان کرد: بنده خود شاهد تلاش‌های ایشان در سمت بودم، ایشان بسیار حساس بود که کتابی خلاف عقاید اسلام و مصالح انقلاب منتشر نشود، در پذیرش افراد نیز بسیار حساس بود و تا مطمئن نمی‌شد که این کتاب مفید است آن را چاپ نمی‌کرد، لذا خود ایشان کتب را می‎خواند و از لحاظ محتوا تایید می‌کرد و در یک کلام می‌توان گفت که استراحت و تفریح در قاموس ایشان وجود نداشت و تمام وجودش غیرت بود.